Designblok 2025 i odwaga w czystej formie. Praga inspiruje do refleksji nad współczesnością

Tegoroczny Designblok 2025 w Pradze po raz kolejny udowodnił, że jest jednym z najważniejszych wydarzeń poświęconych designowi w Europie Środkowej. 27. już edycja, odbywająca się pod hasłem „Odwaga!” (Courage!/ Odvaha!) zainspirowała zarówno twórców, jak i odwiedzających do zadawania pytań o granice projektowania, rolę designu w społeczeństwie i odwagę w podejmowaniu znanych tematów w nowych granicach i nowych znaczeniach.

Analizując design — wykład, który zostaje w pamięci

Wśród licznych wydarzeń towarzyszących festiwalowi szczególne miejsce w moim odczuciu zajmowały wykłady w New Spiral – a zwłaszcza Mariusa Mykinga z norweskiego biura Snøhetta (7.10.2025). Myking, będący dyrektorem ds. rozwoju produktu, opowiadał o procesie twórczym studia, w którym każda realizacja staje się próbą zrozumienia relacji między człowiekiem, przestrzenią i naturą. Podkreślił znaczenie researchu, a wygłoszona prelekcja była znakomitym przykładem tego, jak współczesny design analizuje sam siebie – nie poprzez formę, ale poprzez refleksję nad znaczeniem, kontekstem i wpływem. To spotkanie przypomniało, że projektowanie to nie tylko odpowiedź na potrzeby użytkownika, ale też sposób myślenia o świecie.

Odwaga w ekspozycjach i produktach

Odwaga była obecna również w sposobach prezentacji marek. Czescy, jak i zagraniczni producenci zajmujący pawilony Křižík na Výstavišti pokazali, że można myśleć o ekspozycji nie jako o pokazie produktów, lecz o doświadczeniu.

RAVAK

Na standzie czeskiej marki armaturowo-łazienkowej RAVAK uwagę przyciągała konsekwencja i dbałość o detale w prezentacji premierowego produktu – innowacyjnej kolekcji baterii Revers zaprojektowanej przez duet dyrektorów kreatywnych marki, Romana Vrtiškę oraz Vladimíra Žáka.

Premiera kolekcji miała efektowną formę futurystycznej instalacji zbudowanej pod hasłem REVERSum by Ravak. Wkomponowane w jej przestrzeń modele nowych baterii w połączeniu ze światłowodami stworzyły hipnotyzujące wrażenie zmaterializowania eterycznej natury światła i wody. Idea instalacji podkreśliła nowatorskie rozwiązania zastosowane w kolekcji, zarówno na poziomie technologii, jak również designu (rewolucyjna forma sterowania, minimalizm formy połączony z artystycznym detalem).

– Nazwa kolekcji nawiązuje do rewolucyjnej, odwróconej formy ich obsługi – zamiast odchylać się do góry, cała głowica porusza się w kierunku użytkownika. Jakby się kłaniała – wyjaśnił podczas prezentacji Vladimír Žák. – Zdobi ją siatka pionowych rowków lub nieregularny, młotkowany wzór. Użytkowy kształt baterii uzupełnia artystyczny detal, który wyróżnia ją spośród innych – dodał Roman Vrtiška.

Master & Master

Z kolei Master & Master, czeska marka mebli o silnym DNA rzemieślniczym, przypomniała, że odwaga to także wierność własnym zasadom projektowym – prostocie, jakości i trwałości. Ta ekspozycja była przykładem wyważonego połączenia nowoczesności z autentycznym kunsztem wykonania. W końcu regał, czy siedzisko zwracały uwagę nowoczesną formą.

Patricia Urquiola i sofa dla Kettal

Kettal natomiast przyciągnął uwagę premierą sofy projektu Patricii Urquioli, która wprowadza nową jakość do świata mebli. Urquiola po raz kolejny udowodniła, że jej język projektowy potrafi łączyć swobodę formy z subtelną elegancją i emocjonalnym przekazem – to design, który ma odwagę być nieoczywisty. Zachwycały także stoliki, wpisujące się w trend tworzenia mebli ceramicznych.

NACITY, czyli przemyślany outdoor

Kolekcja mebli outdoorowych od NACITY w energetycznej oprawie przykuwała wzrok. Stoliki Maretta wnoszą do wnętrz i na taras nastrój śródziemnomorskiego dnia pełnego nostalgii. Inspirowane włoskimi plażami, kawiarniami nad morzem i beztroskimi posiłkami w stylu resortu. Kolekcja obejmuje dwa rodzaje stolików, których kształt nawiązuje do letnich wspomnień.

Pokazano także Line GRID, czyli wariację na temat stołu piknikowego w minimalistycznej formie. Stoły piknikowe, występujące w różnych rozmiarach – od XS do XL – służą do siedzenia, także i na przeciw siebie, a ich podłużny kształt sprawdza się wszędzie tam, gdzie ilość miejsca jest niewielka, na przykład w przypadku wąskich uliczek w pobliżu kawiarni lub na małych tarasach i balkonach. Są to stalowe monolity, które są stabilne bez konieczności ich kotwienia, co pozwala na bezpieczne wykorzystanie także podczas okazji i imprez. Zaletą jest możliwość sztaplowania, co przekłada się na mniejsze wymagania logistyczne lub wielkość powierzchni magazynowej.

Czesi nie gęsi i swój design znają

Nie dziwi, że główną marką pojazdów widywanych na ulicach jest Skoda. Designblok także pokazuje, że Czesi z niezwykłą konsekwencją i dumą szanują swój design – potrafią budować wokół niego tożsamość narodową, pielęgnując zarówno tradycję rzemieślniczą, jak i nowoczesne podejście do projektowania. Widać to nie tylko w sposobie, w jaki promują rodzime marki i twórców, ale też w tym, jak dbają o jakość prezentacji i narracji towarzyszącej produktom. Design w Czechach jest elementem kultury, a nie tylko przemysłu – traktowany z powagą, ale też z czułością i dumą, która przekłada się na spójny, rozpoznawalny styl. I co ważne – podejmuje wiele inicjatyw dla najmłodszych, stąd Desigblok for Kids z mnóstwem atrakcji z LEGO na czele. Mało tego, sposób prezentacji – mimo niewielkich powierzchni stoisk, a raczej standów stanowił dowód na niesamowitą kreatywność ekspozycji. Labirynt z wykładzin, krzesło w chmurach czy inne instalacje – oto droga do stworzenia angażującej i intrygującej wystawy.

Wystawy i miejscówki towarzyszące

Program festiwalu obejmował kilka miejsc. Poza pawilonami na Výstavišti były to m.in. Muzeum Sztuk Dekoracyjnych w Pradze, Galeria Rudolfinum czy w przestrzenie samego miasta. Po ponad dwudziestoletniej przerwie festiwal powrócił też do przestrzeni Letniego Pałacu Królowej Anny w Ogrodach Królewskich Zamku Praskiego. Ten renesansowy klejnot architektury z końca XVI wieku stanowił pole do ekspozycji prac czeskich projektantów i producentów w ramach starannie przygotowanej wystawy „High Craft”. Designblok zaprezentował tu prace i pomysły dwudziestu wybranych czeskich producentów i marek, którzy przenoszą tradycyjne czeskie rzemiosło w nowe rejony. Dzięki innowacyjnym technologiom i zachowaniu najwyższych standardów ekologicznych i estetycznych, to właśnie te marki wyznaczają trendy w dziedzinie sztuki.

Odwagę odnalazłam na wystawach towarzyszących. Dekonstrukcja obiektów postępuje, sprawiając, że te intrygują. Przełamywane są konteksty społeczne i oczekiwania od twórców, np. na wystawie w UMPRUM (czeska publiczna uczelnia artystyczna w Pradze – przyp.red.). Bo dziś artysta może powiedzieć, że nie ma nic nowego do pokazania, podobnie jak pełne dekonstrukcji jest i inne wyznanie – stworzone dzięki AI w konfesjonale współczesności.

Odwagą będzie codzienność prezentowana na fotografiach – coraz częściej zacierających przecież granicę między tym, co intymne, a tym, o czym niegdyś baliśmy się głośno mówić poza czterema ścianami. Dziś odwaga – być może zmieszana z ekspresją twórczą i ekstrawertyzmem – nie stawia już pytań o to, co wypada. Pokazuje i zostawia jak jest, nierzadko bez komentarza. Dlatego jak każda sztuka, tak i ta daje tak niezbędne marginesy i pomosty ku jej interpretacjom. Bo przecież fotografowane siniaki mogą oznaczać dla postronnych tak samo wyraz upodobań seksualnych, jak i stanowić dowód na przemoc w patologicznym związku. Seks, wypróżnianie, czy fotograficzne fantasmagorie powodują misz-masz wywierający wrażenia. Jakiego dokładnie charakteru – trzeba już ocenić samemu.

Designblok – przestrzeń odwagi i rozmowy

Designblok 2025 był wydarzeniem, które przypomina, że odwaga w designie nie zawsze oznacza krzykliwość czy rewolucję. Czasem to raczej gotowość do zadawania trudnych pytań, do redefinicji tego, co znane, ale i odwaga do kontynuacji kultywowania rozpoczętych idei i otwarcia się na nowe sposoby myślenia o projektowaniu czy sposobie ekspozycji.

W Pradze ponownie udało się stworzyć przestrzenie, w których twórcy, marki i odbiorcy mogą myśleć i mówić o designie z pasją i refleksją. To właśnie ta wymiana – między ideą a praktyką, między formą a emocją, czy wreszcie zaplanowanie festiwalu dla wszystkich, czerpiąc z doświadczeń blisko trzech dekad – stanowi o sile tego festiwalu. Od Czechów możemy nauczyć się wiele – a przede wszystkim miłości i dumy do tego – i z tego – co nasze. Bo Designblok 2025 to odwaga w czystej formie – widoczna w projektach, w sposobie ich prezentacji i w rozmowach, które – czego jestem pewna – toczyć się będą na długo po zakończeniu wydarzenia.

Galeria zdjęć

Fot. i tekst: Kasia Księżopolska / MAGAZIF.com