Naturalnie i w zasięgu ręki: pokój dziecięcy w duchu Montessori

Pedagogika Marii Montessori: co ją wyróżnia i jak z niej czerpać?

System wychowania, którego twórczynią była Maria Montessori, mimo że powstał na początku ubiegłego stulecia, nadal stanowi inspirację dla wielu rodziców. Nurt stworzony przez tę włoską lekarkę zakładał odpowiednio przystosowaną do potrzeb dziecka przestrzeń. Taką, w której może ono swobodnie się uczyć, głównie poprzez zabawę, która jest w odpowiedni sposób zorganizowana i przemyślana. Co zatem uwzględnić, jeśli projektuje się wnętrze w tym duchu? Jeden z projektów, inspirowany metodą pedagogiki Marii Montessori powstał w pracowni KUUDO, a opowiedziała nam o nim architekt Anna Rychlewska-Ślęczek. – Pokój dedykowany jest dziewczynce, mającej 3,5 roku. Zależało mi przede wszystkim na tym, żeby przestrzeń była bezpieczna dla dziecka i mogło ono swobodnie z niej korzystać. Jak widzimy, zabawki i pomoce znajdują się w zasięgu dziecka – mówi twórczyni projektu. – Wypada jednak dodać, że jest to pokój w duchu pedagogiki Montessori, co oznacza, że znajdują się w nim również elementy nie związane ściśle z tą metodą – zaznacza.

Zaaranżowana przestrzeń powinna dawać dziecku dostęp do wszelkich znajdujących się w pokoju przedmiotów

Wszystko w zasięgu ręki… dziecka, czyli jak urządzić pokój dziecka w duchu Montessori?

Projektując pokój dziecka w duchu Montessori, warto wiedzieć, że istnieje kilka cech, na które trzeba zwrócić uwagę. Przede wszystkim, zaaranżowana przestrzeń powinna dawać dziecku dostęp do wszelkich znajdujących się w pokoju przedmiotów: rezygnujemy zatem z wysokich półek czy regałów na rzecz tych, do których dziecko może swobodnie i samodzielnie dosięgnąć. Ważne też jest tematyczne uporządkowanie, co znaczenie ma także przy zachowaniu porządku, a dzieci uczą się, by odkładać wzięte przedmioty z powrotem na miejsce. Można także co jakiś czas wymieniać zabawki i pomoce, pozostawiając na widoku tylko część, dzięki czemu tak łatwo się nie znudzą – Dzięki zamkniętej szafie do przechowywania zabawek, łatwo jest zachować porządek. Zabawki i pomoce na otwartych regałach, jak i książki są często wymieniane, dzięki czemu dziecko chętnie przebywa w swoim pokoju i znajduje w nim dla siebie aktywności. Równie dostępne i wyeksponowane są również pomoce plastyczne (farby, kredki, ciastolina, czyste kartki, nożyczki, klej itp.), zachęcając dziecko do tworzenia i kreatywnych działań – opowiada Anna Rychlewska-Ślęczek.

W pokoju stworzono też strefy, zaspokajające różne potrzeby dziecka: np. odpoczynku, zabawy i nauki: – W pokoju mamy wyraźny podział na strefy. Znalazły się w nim: strefa wypoczynku / czytania, na którą składają się łóżko i regał eksponujący książki, strefa ekspozycji zabawek / pomocy, czyli regały otwarte, strefa pracy manualnej / plastyczna, tworzona przez biurko, szafki wiszące i wózek, a także strefy: przechowywania zabawek (jasna szafa przy oknie) oraz przechowywania ubrań (ciemna szafa przy wejściu) – mówi architektka. 

Nauka samodzielności, czyli zabawki edukacyjne

Przedmioty, które znajdziemy w pokoju nazywane są w duchu tej metody pomocami, gdyż służą nie tylko zabawie, ale i nauce. Rolą rodzica (lub wychowawcy – jeśli mówimy o placówce wychowania przedszkolnego czy szkolnego, zaprojektowanej i realizującej kształcenie w tym duchu – tak, te także istnieją!) jest taki ich dobór, aby zaspokoić potrzeby poznawcze dziecka. Warto wiedzieć, że stawia się tu na naturalne materiały, głównie drewno. 

W założeniu metoda pracy z dzieckiem Marii Montessori ma nauczyć je samodzielności. 

– Ważnym elementem jest możliwość samodzielnego sterowania światłem w pokoju przez dziecko, ma ono dostęp do wszystkich włączników. W ciemnej szafie przechowywane są ubrania, dziecko może samodzielnie ją otworzyć i znajdzie koszyki z ubraniami na swojej wysokości. Przestrzeń została tak zaprojektowana, aby wspierać samodzielność.

Stąd rozwiązania użyte w pokoju mogą przenieść się na cały dom, którego mieszkańcy mogą np. zainstalować w łazience drugą, niżej zawieszoną umywalkę albo obniżyć wysokość włączników na światło, aby te elementy wyposażenia znalazły się w zasięgu dziecka, które będzie mogło swobodnie i bez pomocy dorosłego z nich korzystać. 

Bio projektu:
Projekt: KUUDO Pracownia Architektury, proj. Anna Rychlewska-Ślęczek
Rok realizacji: 2019
Powierzchnia: 11 m²
Zdjęcia: Anna Rychlewska-Ślęczek

Fot. i oprac. na podst.:
Pracownia KUUDO