„Rzeczywistość” Jacka Malczewskiego wylicytowana za 22,2 mln zł – historyczny rekord na rynku sztuki

Niedawna aukcja „Jacek Malczewski i jego epoka” w DESA Unicum na długo zapisze się w historii rynku sztuki. Najwięcej emocji wzbudziła licytacja obrazu „Rzeczywistość”, który po dwóch i pół roku wrócił do domu aukcyjnego przy ulicy Pięknej 1A. Dzieło Jacka Malczewskiego, jednego z najważniejszych przedstawicieli symbolizmu, sprzedano za rekordową kwotę 22 200 000 zł, przebijając tym samym wcześniejszy rekord z 2022 roku (20,4 mln zł). To wydarzenie po raz kolejny udowodnia, że DESA Unicum, największy dom aukcyjny w Europie Środkowo-Wschodniej, pozostaje niekwestionowanym liderem rynku sztuki w Polsce.

Licytacja przyciągnęła uwagę miłośników i kolekcjonerów sztuki, oferując wyjątkową selekcję dzieł twórców modernizmu, symbolizmu i Młodej Polski. Poza Malczewskim pod młotek trafiły prace takich mistrzów jak Julian Fałat, Wojciech Weiss, Teodor Axentowicz czy Jan Stanisławski. Silna reprezentacja krakowskich artystów przypomniała o roli Krakowa jako artystycznego centrum epoki, a dobór kuratorski prac Malczewskiego, niepokornego uczenia Jana Matejki, ukazały go jako twórcę formatu europejskiego, który zredefiniował symbolizm w malarstwie polskim. Wczorajsza aukcja „Jacek Malczewski i jego epoka” w DESA Unicum zakończyła się łącznym obrotem ponad 27,5 mln zł.

Obiekt nr 5, obraz „Rzeczywistość” Jacka Malczewskiego, był bezsprzecznie najważniejszym punktem wieczoru. Licytacja rozpoczęła się dynamicznie i mimo że trwała zaledwie kilka minut, każde kolejne postąpienie wzbudzało coraz większe poruszenie wśród obecnych na sali oraz widzów online. Ostatecznie obraz został wylicytowany za 18,5 mln zł. Po doliczeniu opłaty aukcyjnej w wysokości 20%, nowy właściciel zapłaci łącznie 22,2 mln zł. Tym samym obraz Malczewskiego pobił swój własny rekord sprzed ponad dwóch i pół roku.

– Ta aukcja to nie tylko sukces finansowy, ale przede wszystkim potwierdzenie, że polski rynek sztuki jest dojrzały i może funkcjonować na równi z najważniejszymi rynkami europejskimi. Od lat budujemy jego fundamenty, konsekwentnie podnosząc poprzeczkę i wprowadzając najwyższe standardy – mówi Agata Szkup, Prezes Zarządu DESA Unicum.

Burzliwa historia „Rzeczywistości”

Dzieło Jacka Malczewskiego przez blisko 100 lat było uznawane za zaginione i znane tylko z czarno-białej fotografii, aż w 2021 roku niespodziewanie pojawiło się na zagranicznym portalu aukcyjnym. W 2022 roku właściciel „Rzeczywistości” powierzył obraz DESA Unicum na sprzedaż. Wybór tej konkretnej instytucji podyktowany był m.in. reputacją i doświadczeniem domu aukcyjnego w sprzedaży dzieł klasy muzealnej. Jeszcze przed aukcją, w listopadzie 2022 r., prokuratura podjęła decyzję o zabezpieczeniu dzieła w związku z podejrzeniami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotyczącymi jego statusu prawnego – czemu przez ponad kolejne dwa lata zaprzeczał dom aukcyjny, który dokonał dokładnej weryfikacji obrazu, zachowując przy tym najwyższe standardy. W marcu br. DESA Unicum poinformowała o wyroku sądu na korzyść domu aukcyjnego i odzyskaniu bezpodstawnie zajętego przez prokuraturę płótna.

Obraz wrócił ponownie na aukcję z ceną wywoławczą ustaloną na poziomie 17 mln złotych – dokładnie taką samą kwotą, za jaką został wylicytowany podczas poprzedniej aukcji w 2022 r.

– Wiedzieliśmy, że ta decyzja wzbudzi duże emocje na rynku. Jak pokazała licytacja, „Rzeczywistość”, blisko 3 lata później, wciąż jest bardzo pożądana przez kolekcjonerów i bije kolejny rekord – mówi Juliusz Windorbski, Prezes Rady Nadzorczej DESA Unicum i dodaje: Po raz kolejny udało nam się wyznaczyć nowy punkt odniesienia dla rynku sztuki w Polsce. To nie tylko kwestia wyników, ale przede wszystkim podnoszenia jakości, zaufania i konsekwencji w budowaniu dojrzałego, ambitnego rynku.

W sumie w trakcie czwartkowej aukcji wylicytowano 23 wystawione dzieła, a część z nich osiągnęło ceny przekraczające górne estymacje. Warto wymienić m.in. „Portret Dra Eugeniusza Borzęckiego” Jacka Malczewskiego sprzedany za 552 tys. zł (górna estymacja: 400 tys. zł), „Widok z ogrodu willi Carlotta w Tremezzo” Józefa Mehoffera za 792 tys. zł (g.e.: 700 tys. zł) czy „Dziewczynka w modlitwie” Wlastimila Hofmana za 66 tys. zł (g.e.: 50 tys. zł).

Sztuka Młodej Polski przyciągnęła tłumy odwiedzających

DESA Unicum nie tylko organizuje aukcje, ale pełni także istotną rolę kulturotwórczą i edukacyjną. Poprzedzająca licytację ekspozycja w nowoczesnej siedzibie domu aukcyjnego przy ul. Pięknej w Warszawie umożliwiła szerokiej publiczności zobaczenie „Rzeczywistości” na żywo. Rekordowe dzieło Malczewskiego będzie można obejrzeć w siedzibie domu aukcyjnego jeszcze do końca tygodnia.

– Jednym z naszych priorytetów jest demokratyzacja dostępu do sztuki. Dlatego tak dużą wagę przywiązujemy do otwartych ekspozycji, wysokiego poziomu kuratorskiego i merytorycznego przygotowania każdego projektu. Otwieramy drzwi naszej instytucji, bo tylko w ten sposób można budować trwałą relację ze sztuką i kolejnymi pokoleniami jej odbiorców – mówi Agata Szkup.

Aukcja „Jacek Malczewski i jego epoka” była nie tylko hołdem dla jednego z najwybitniejszych polskich symbolistów, ale też panoramicznym spojrzeniem na złoty czas rodzimego malarstwa, w którym talent, idea i forma tworzyły harmonijną całość – zjawisko wciąż aktualne i doceniane na współczesnym rynku sztuki.

Fot. i oprac. na podst.: DESA Unicum