„Sneakers Unboxed: Studio to Street” powered by PRM 

Jak powstały Air Jordany? Który model butów wywołał zamieszki w Nowym Jorku? Jaka historia stoi za Adidas Gazelle? Na te i wiele innych pytań odpowiada wystawa zaaranżowana na trzech poziomach Pop Culture Gallery w Starym Browarze. Ekspozycja nie tylko prezentuje kultowe modele, ale przede wszystkim opowiada o kulturowym fenomenie i jego bohaterach.

Skąd wzięły się sneakersy?

Sneakersy to dzisiaj nie tylko wygodne obuwie sportowe, ale również kolekcjonerski graal. Ich uniwersalność sprawia, że pozostają najbardziej innowacyjnym i dynamicznym sektorem przemysłu obuwniczego. Pierwsze powstały w odpowiedzi na elementarne potrzeby sportowców. W ich tworzeniu projektanci brali pod uwagę czynniki takie jak przyczepność, dopasowanie, stabilność czy amortyzacja, a marki wprowadzały nowe serie przy okazji znaczących wydarzeń sportowych. Wkrótce buty miały stać się jednak czymś więcej – manifestem tożsamości i wyznacznikiem trendów. Moda na sneakersy zaczęła przenikać do kultury popularnej w latach 70. XX wieku – kolorowe buty sportowe miały pomóc afroamerykańskiej społeczności w Stanach Zjednoczonych określić przynależność, a kultura młodzieżowa zaczęła mieć coraz większy wpływ na kształt i tempo rozwoju tej branży. Zwiastunem kultury sneakersowej był rok 1984, w którym koszykarz Michael Jordan pojawił się na boisku w sneakersach Nike – kultowym do dzisiaj modelu Air Jordan. Prawdziwy zwrot nastąpił jednak w latach 90., kiedy producenci zrozumieli zapotrzebowanie konsumentów na posiadanie czegoś unikalnego. Aby skuteczniej docierać do młodych klientów, marki zaczęły angażować w promocję gwiazdy sportu i muzyki. To wtedy pojawiły się pierwsze limitowane edycje i kolaboracje z projektantami mody. 

Z boiska na wybiegi – kolekcjonerski graal

Ograniczona dostępność danych modeli sprawiła, że przedstawiciele kształtującej się kultury sneakerheadów byli skłonni ustawiać się w kolejkach do salonów pod osłoną nocy, a sneakersy urosły do rangi obiektu kolekcjonerskiego. Zaprojektowany przez Jeffa Staple’a zamszowy model z gołębiem symbolizującym Nowy Jork, wyprodukowany w nakładzie jedynie 150 par, wywołał zamieszki, zakończone interwencją policji. O tej i wielu innych historiach opowiada część wystawy poświęcona związkom butów sportowych ze światem mody i designu. Znajdziemy tutaj modele powstałe w kolaboracji z domami mody, na przykład zaprojektowane w 2020 r. Air Dior. Wyprodukowane w serii 8500 par i sprzedawane w cenie detalicznej 2 tys. dolarów są dzisiaj warte nawet 10 razy więcej. O rosnącej wartości kolekcjonerskiej sneakersów może świadczyć również znajdujący się w przestrzeni Pop Culture Gallery obiekt w formie NFT. Cybersneaker zaprojektowany w 2021 r. przez RTFKT Studios łączy rzeczywistość fizyczną, rozszerzoną i wirtualną, a design buta nawiązuje do sylwetki samochodu Tesla Cybertruck.

– Szansa, że cyfrowe sneakersy staną się integralną częścią rynku jest bardzo duża, zwłaszcza obserwując tendencje w zachowaniach pokolenia Z i Alpha, które stanowi ogromny rynek dla marek sportowych, które już teraz starają się odpowiadać na potrzeby tych pokoleń – mówi Maja Musznicka, trend researcherka i założycielka Trendify.Lab. – Może być też tak, że nasze buty przyszłości będą funkcjonować przede wszystkim jako buty cyfrowe, nienamacalne, które będą nosiły nasze avatary w równoległym świecie cyfrowym. Nasze życie coraz bardziej przenika się ze światem online, który z kolei dla młodszych pokoleń jest czymś normalnym, ponieważ oni od najmłodszych lat otoczeni są technologią, a ich granica pomiędzy światem fizycznym, a wirtualnym zaciera się. Dlatego cyfrowe ubrania, buty, czy inne akcesoria, często kupowane za realne pieniądze, dla młodych osób grających w takie gry jak Roblox czy Fortnite, to istotny element w budowaniu swojej wirtualnej tożsamości, możliwość wyrażenia siebie i po prostu przedłużenie swojej osobowości w formie avatara – dodaje.

Buty z kukurydzy i grzybów, czyli dokąd zmierza branża?

13,6 kg – tyle CO2 emituje średnio proces produkcji jednej pary butów.Większość sneakersów powstaje z materiałów takich jak guma syntetyczna czy plastik, elementy buta łączy się za pomocą szkodliwych dla środowiska klejów, a miliony par trafiają na wysypiska śmieci, gdzie będą się rozkładać przez dziesiątki, a nawet setki lat. O wyzwaniach ekologicznych opowiada ostatnia część ekspozycji w Starym Browarze. Prezentuje obiecujące projekty, które mogą pomóc w rozwiązaniu tych problemów. Jednym z nich jest model Reebok Club C Cotton & Corn, wykonany w 75% z materiałów organicznych: oleju rycynowego i bawełny oraz kukurydzy użytej do wykonanie podeszwy. Szukając odpowiedzi na wyzwania przyszłości, organizatorzy wystawy zachęcają również odwiedzających do wykonania symbolicznego kroku w stronę zrównoważonego rozwoju. Wybierając się na wystawę warto zabrać ze sobą starą, zniszczoną parę sneakersów, z której, jak zapowiada tajemniczo kurator, powstanie coś zupełnie nowego.

„Sneakers Unboxed: Studio to Street” powered by PRM – wystawa
A touring exhibition from the Design Museum, London
Pop Culture Gallery @Stary Browar, Poznań
wystawa czynna do 10 marca 2025 r.

Patronat Honorowy Prezydenta Miasta Poznania

Sponsor: PRM
Kurator: Wojciech Piotr Onak / OCR Creations
Kuratorka the Design Museum London: Ligaya Salazar
Produkcja: Joanna Tupalska i dział marketingu Starego Browaru
Autor plakatu: Paweł Mildner

Informacje o biletach wstępu

1. bilety: 40 zł, do nabycia przy wejściu na wystawę
2. promocja 1+1 gratis dla uczniów, studentów i seniorów: od wtorku do czwartku
3. promocja Kultura Zakupów: z paragonami ze sklepów i punktów w Starym Browarze o wartości min. 90 zł wstęp bezpłatny
4. 1. wtorki miesiąca – wstęp wolny